تفسیر سنجش تراکم استخوان

آمادگی برای سنجش تراکم استخوان

سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری استخوان، روشی متداول برای بررسی استحکام استخوان ها و میزان مواد معدنی آنها است. این آزمایش معمولا سریع و سرپایی انجام می شود و فرد دردی حس نمی کند. تست تراکم استخوان به وسیله تابش خفیف اشعه ایکس انجام می شود و در آن، تزریقی انجام نمی شود. پس از معاینه، با تفسیر سنجش تراکم استخوان توسط متخصص، وضعیت استحکام و قدرت استخوان ها مشخص می شود. چنانچه فرد در معرض پوکی استخوان باشد، پیشگیری های لازم به عمل می آید و اگر فرد مبتلا به این بیماری باشد، روند درمان برای او آغاز می شود. در مواردی که مبتلا بودن فرد به پوکی استخوان قبلا مشخص شده و روند درمان او آغاز شده، پزشک می تواند با تفسیر سنجش تراکم استخوان، از میزان تاثیرگذاری داروها مطلع شود.

در روز آزمایش تراکم استخوان سعی کنید لباس های راحت و گشاد بپوشید. لباس هایی که قسمت های فلزی یا زیپ و کمربند دارند برای روز آزمایش توصیه نمی شود. حتی عینک چشم هم روند آزمایش را مختل می کند. البته در برخی مواقع ممکن است از شما بخواهند لباس مخصوص بیمارستان را به تن کنید. چنانچه مکمل کلسیم مصرف می کنید، از ۲۴ ساعت قبل از آزمایش نباید آن را استفاده کنید. موارد خاص را حتما با پزشک خود در میان بگذارید. از آنجا که در سنجش تراکم استخوان اشعه ضعیف ایکس استفاده می شود، انجام این تست در دوران بارداری ممکن است خطرناک باشد و به جنین آسیب رساند.

تفسیر سنجش تراکم استخوان چگونه صورت می گیرد

انجام و تفسیر سنجش تراکم استخوان به روش های مختلفی امکان پذیر است. در این میان، روش DEXA رایج ترین و معتبر ترین روش انجام این آزمایش است. این روش توسط دوز ضعیف اشعه ایکس صورت می گیرد و نیاز به هیچ گونه بیهوشی یا تزریقی نیست. با انجام آزمایش تراکم استخوان به روش DEXA، نتایجی از میزان مواد معدنی استخوان و استحکام آن به دست می آید. این آزمایش معمولا روی استخوان های پایین ستون فقرات و کمر، باسن، ساعد و مفصل ران انجام می شود. چرا که احتمال شکستگی در این نواحی بیشتر است.

پس از آن که اشعه ایکس از استخوان عبور کرد، این اشعه توسط گیرنده دریافت می شود و سپس نتیجه معاینه روی مانیتور نمایش داده می شود. در روش DEXA، تفسیر سنجش تراکم استخوان با دو پارامتر T و Z انجام می شود. در نمره دهی پارامتر T، جرم استخوان بیمار با جرم استخوان فردی دیگر که جنسیت مشابه دارد مقایسه و سنجیده می شود. سپس نتیجه کار در سه حالت نشان داده می شود. چنانچه پارامتر T عددی بیش از ۱- را نشان دهد، فرد از جرم استخوانی نرمال برخوردار است. اگر مقدار T بین ۱- تا ۲.۵- باشد، تراکم استخوان ها کم است و احتمال ابتلا به پوکی استخوان وجود دارد. حالت سوم این است که این عدد کمتر از ۲.۵- باشد. در این حالت، فرد مبتلا به پوکی استخوان است.

در تفسیر سنجش تراکم استخوان، پارامتر Z نیز دخیل است. این پارامتر نشان دهنده تراکم استخوان یک فرد در مقایسه با فرد دیگری با سن، جنسیت و فرم بدنی مشابه است. در این پارامتر، عدد کمتر از ۲- خطر تراکم کم و ضعیف بودن استخوان را هشدار می دهد. در چنین مواردی، پزشک با تجویز داروهایی، روند درمان را شروع می کند.

چه کسی قادر به تفسیر سنجش تراکم استخوان کیست؟

متخصص رادیولوژی قادر به نظارت و تفسیر سنجش تراکم استخوان است. همچنین، پزشکانی که در زمینه کار با اشعه ایکس تخصص و تجربه دارند می توانند نتایج معاینه شما را بررسی کنند. پزشکانی مانند متخصص روماتولوژیست و متخصص غدد درون ریز از این دسته هستند. کلینیک یا مرکز درمانی که آزمایش تراکم استخوان را در آنجا انجام می دهید باید بتواند شرایط بیمار را به درستی بسنجد. مواردی مثل آرتریت روماتوئید، بیماری مزمن کبد و کلیه، بیماری های تنفسی و التهاب روده، فاکتور های خطری هستند که باید بیمار را از این جهات به دقت سنجید. این کار معمولا توسط پزشک بالینی انجام می شود.

مسئول نظارت و تفسیر سنجش تراکم استخوان، نتیجه کار را ارزیابی می کند. سپس گزارشی تهیه و امضا کرده و آن را به پزشک متخصص ارجاع می دهد. حالا پزشک ارتوپد باید با توجه به نتیجه سنجش تراکم استخوان، تصمیمات لازم را برای بیمار بگیرد. با توجه به این گزارش، پزشک متخصص می تواند تصمیم بگیرد که آیا نیاز به مصرف دارو دارید یا خیر. اگر قبلا مصرف دارو را شروع کرده اید، پزشک می تواند از کارایی دارو و پیشرفت روند درمان مطلع شود.